Karel de Grote (lat. Karolus Magnus, D. Karl der Große, F./EN. Charlemagne) leefde van 747 of 748 tot 814. Hij was koning van de Franken en Langobarden en droeg vanaf 800 de titel Romeinse Keizer. Zijn tijdgenoten noemden hem al „de Grote“ en betoonden hiermee zijn buitengewone betekenis voor een onrustig Europa.

Karel stichtte één van de grootse rijken van zijn tijd

Met militaire en diplomatische middelen stichtte Karel één van de grootse rijken van zijn tijd. Het strekte zich uit van de Pyreneeën tot aan de Elbe, van de Noordzee tot aan Zuid-Italië. In het kerngebied van zijn rijk ontstond een extensief netwerk van paltsen, paleizen en kloosters; de basis van zijn heerschappij. Hij verbracht een groot deel van zijn leven reizend tussen deze steunpunten. Een van de belangrijkste paltsen heette „Aquispalatium“ en lag in Aken, een stad met een Romeins karakter. Hier sleet hij de laatste jaren van zijn leven en van zijn bewind.

Keizer Karel leefde en regeerde op een kruispunt van verschillende culturen

Hij volgde de tradities van de Germaanse koningen die sinds de volksverhuizing als legeraanvoerders hun macht hadden verkregen, maar diens rijken na hun dood snel weer uiteenvielen. Karel de Grote oriënteerde zich daarom ook bewust aan andere voorbeelden. Hiertoe behoorde de Romeinse klassieke oudheid, waarvan het erfgoed vooral in Italië nog erg leefde. Hij onderhield betrekkingen met het Byzantijnse Rijk en de opkomende islamitische cultuur. In zijn palts in Aken verzamelde hij het weten van de klassieke oudheid en liet de overleveringen van de onderworpen volkeren optekenen.

Keizer Karel begon met een reeks wijze, weloverwogen hervormingen

In het kader hiervan begon Keizer Karel met een reeks wijze, weloverwogen hervormingen. Veel van zijn wettelijke, economische, religieuze en culturele vernieuwingen hebben hun stempel op de middeleeuwse wereld gedrukt en oefenen tot op heden hun invloed uit. Het meest sprekende voorbeeld hiervan is het invoeren van een homogeen muntstelsel, een gemeenschappelijke, goed leesbare schrift en een gemeenschappelijk christelijk geloof met een liturgie die voor iedereen gelijk was.

Een van de meest magnifieke culturele tekens

Een van de meest magnifieke culturele tekens is de in Aken gebouwde Mariakerk, de huidige Dom. Ten noorden van de Alpen was zij de belangrijkste nieuwgebouwde kerk van haar tijd. Hier werd de keizer na zijn dood bijgezet. De nakomende Rooms-Duitse koningen kozen Aken als hun kroningsplaats.

Legendarische keizer Karel

Na zijn dood werd Keizer Karel het symbool voor de ideale en heilige heerser. Zo ontstond een mythisch verheerlijkte figuur, omtrent wie talrijke legendes zijn ontstaan. Uit zijn rijk, dat zijn opvolgers veelvuldig onder zich opdeelden, zijn gedurende een lang historisch proces de hedendaagse staten Frankrijk, Italië, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, België, Nederland en Luxemburg ontsproten.
Ook vandaagleeft de „legendarische keizer Karel“ nog. Iedere eeuw interpreteerde en claimde Keizer Karel op hun eigen manier. De bewondering voor zijn culturele restaties en de afwijzende houding tegenover de gewelddadige kant van zijn heerschappij vertolken vandaag de dag de polen van zijn receptiegeschiedenis.